Euthanasie: een duivels dilemma

Euthanasie: een duivels dilemma

19 oktober 2018 Uit Door Annamaria de Jong

Deze blog draag ik op aan mijn zus; zij is op 13 augustus dit jaar overleden. Zij was ervan overtuigd dat ze voor euthanasie zou kiezen als ze zou gaan lijden in haar laatste stukje leven.

Persoonlijk

Ik wil het niet hebben over de voors en tegens van euthanasie, deze discussie wordt in de politiek wel gevoerd. Maar omdat veel mensen toch nog denken dat je euthanasie “even doet” wil ik graag, door mijn eigen ervaringen met je te delen, vertellen hoe persoonlijk het is om al dan niet voor euthanasie te kiezen.

Mijn opa

Mijn opa was dik tachtig toen hij besloot dat hij zijn leven wel geleefd had. Hij was volkomen helder van geest toen hij dit kenbaar maakte. Lichamelijk voelde hij zich een wrak, zijn lijf wilde niet meer. En daar hield de zin van het leven op voor hem. Hij ging in gesprek met een arts over zijn doodswens, maar deze gaf aan dat hij mijn opa “nog te goed” vond. En dus heeft mijn opa zelf een manier moeten vinden om zijn leven te beëindigen. Hij stopte met eten en drinken. Dat was een lijdensweg, maar hij had het over voor zijn eigen dood.

Mijn mama

Op 4 december 2014 zat ik in de trein op weg naar de dood van mijn moeder, want zij zou om 7 uur ‘s avonds sterven. Mijn moeder had darmkanker en had al in een vroeg stadium laten weten dat zij niet als een kasplantje wilde eindigen. Ze heeft een euthanasieverklaring laten opstellen en heeft deze steeds geüpdatet. Op het moment dat zij voelde dat het leven niet zinvol meer was voor haar, heeft ze de euthanasieprocedure in werking gesteld. Het was zo onwerkelijk voor mij toen ik in de trein zat op weg naar mijn moeder die er nog maar even zou zijn. Mijn moeder en wij, haar kinderen, kwamen tot de conclusie dat alles gezegd was wat gezegd zou moeten worden, zodat zij in vrede kon sterven. En dat deed ze. Ze wandelde zelf naar haar bed en ging liggen. Nadat het dodelijke infuus was geïnstalleerd werd haar voor de laatste keer gevraagd of dit is wat ze wilde. Krachtig zei ze: “ja!”. Met al haar kinderen om zich heen kon ze afscheid nemen van het leven. Mijn moeders laatste woorden waren: “Ik voel het prikkelen in mijn lijf, daar ga ik…daag”. Naast het verdriet van het afscheid nemen, vond ik het een ontroerende, intieme, mooie ervaring.

Mijn zus

Mijn zus gaf, net als mijn moeder aan, niet te willen lijden. Toen zij geconfronteerd werd met haar terminale ziekte, heeft zij een euthanasieverklaring opgesteld waarin haar wensen tot in detail stonden beschreven. Ze dacht zeker te weten dat ze niet zorgafhankelijk wilde worden. Dat beeld paste niet bij de trotse, krachtige vrouw die ze was. Toch heeft ze uiteindelijk, inmiddels totaal afhankelijk van de zorg van haar man, gekozen voor de natuurlijke weg. Ze vertelde, kort voor haar dood, dat ze de beslissing om voor euthanasie te kiezen, een duivels dilemma vond. Mijn zus was nog jong en hield van het leven. Dan is het moeilijk afscheid nemen…

Het hospice

In het hospice, waar ik heb gewerkt, was er een leeftijdsgenoot van mij te gast, omdat hij zou gaan sterven door de tumoren in zijn hersenen. In het begin kon hij nog praten en lopen en was blij met alles wat hij nog kon meemaken. Hij greep alles aan om zo lang mogelijk te kunnen blijven leven. Maar zijn gezondheid ging steeds verder achteruit en zijn wereldje werd steeds kleiner. Op het laatst kon hij niet meer praten, kon alleen maar liggen en was totaal afhankelijk geworden van anderen. Terwijl iedereen om hem heen pleitte voor euthanasie, “want zo wegkwijnen was toch afschuwelijk”, wilde hij er niet van weten. Hij genoot nog van het vogeltje in de boom, van de mensen om hem heen, van zijn muziek… Terwijl de man in de kamer naast hem, die nog zoveel meer kon, wel koos voor euthanasie.

Duivels dilemma

Wel of geen euthanasie, voor de meeste mensen is dat geen eenvoudige beslissing om te nemen. Soms denk je het zeker te weten, bijvoorbeeld aan het begin van een ongeneeslijke ziekte. Maar van dichtbij heb ik meegemaakt dat grenzen worden opgerekt omdat het leven zo kostbaar is en de dood zo definitief. Politiek gezien is euthanasie slechts een kwestie waarover gediscussieerd wordt, maar euthanasie in de praktijk is zoveel moeilijker dan het debat erover voeren. Volgens mijn zus dus een duivels dilemma. En zo is het.