Dood aan maskers

Een tijdlang heb ik in een hospice gewerkt. Eigenlijk zou iedereen dat een keer moeten doen. Daar leer je leven.

Puurheid

Mijn man ging dood toen hij nog maar tweeënveertig was. Behalve het intense, rauwe verdriet, waren er ook mooie ervaringen die ik nooit zal vergeten. Over één daarvan wil ik het hier hebben. Over het ontbreken van maskers en de puurheid die het met zich meebrengt.

Ratrace

We willen allemaal onszelf zijn, maar hoe vaak kunnen we dat ook daadwerkelijk? Dat valt meestal vies tegen. In de ratrace van het leven zijn we geneigd door te gaan, of we nu onszelf zijn of niet, met als gevolg een leven dat de nodige moeite kost. Depressies, burn-outs, het ligt allemaal op de loer. Dankzij het masker dat je in allerlei situaties opzet, waardoor je uiteindelijk niet eens meer weet wie je werkelijk bent.

Rollen

Natuurlijk spelen we bepaalde rollen in ons leven; we zijn moeder, partner, kind, vriendin en collega, maar als je daarbij steeds moet wisselen van masker, kost dat hopeloos veel energie. Op het moment dat jij je masker afzet, ben je kwetsbaar. Je bent het schild kwijt dat je hebt opgebouwd om je tegen de buitenwereld te beschermen.

Kwetsbaar

En dat is wat er gebeurt als je gaat sterven, een ernstige ziekte meemaakt of een dierbare verliest. Je hebt dan geen kracht om je voor te doen als iemand anders. Je schild lost op en daarvoor in de plaats komt een gevoel van totale kwetsbaarheid. Omdat je jezelf daar niet tegen kunt wapenen, kun je er angst voor hebben. Dit gevoel heb je misschien voor het laatst ervaren als onschuldig kind dat volkomen zichzelf mocht zijn.

Emoties

Het bijzondere is dat ook alle gevoelens nu zonder weerstand toegang krijgen. Ze zijn niet te stoppen. De boosheid, de angst, het verdriet, de pijn, de opstandigheid, ze komen boven zonder dat iemand het nog kan tegenhouden. Dat kan overweldigend zijn, voor jou en je omgeving, maar bedenk dat het toelaten van gevoelens ervoor zorgt dat ze des te sneller weer verdwijnen. Als emoties niet worden toegelaten, bouw je een vulkaan op in jezelf. En die uitbarsting kan veel meer schade toebrengen dan de stroom aan gevoelens doet.

Maskers

In het hospice, net als bij het overlijden van mijn man, heb ik veel mensen zonder maskers mogen ontmoeten. Dat was zo fijn om mee te maken. Al vanaf mijn kindertijd heb ik het gevoeld wanneer mensen zichzelf waren of niet. Dat bracht me vaak in verwarring, want wat is nu echt en wat is gespeeld? In het hospice hoefde ik me dit, op een enkele keer na, niet af te vragen. De stervenden, hun dierbaren en mijn collega’s droegen geen masker, zij waren zichzelf. Ook het overlijden van mijn man bracht deze puurheid met zich mee. Mijn schild was verdwenen, maar ook dat van de meerouwende bezoekers. Die openheid zorgde voor een verbondenheid die ik niet eerder had ervaren.

Zijn

In het hospice merkte ik ook dat ‘zijn’ meer dan genoeg was. Wie ben je in plaats van wat doe je. Er was geen plek voor eindeloze verhalen zonder inhoud, een paar woorden van betekenis waren veel meer waard. Dat zorgde er ook voor dat er veel stille momenten waren, maar zonder de ongemakkelijkheid die daar meestal bijhoort. En natuurlijk waren er ook weleens gasten die veel verhalen hadden. Vaak gingen deze over onverwerkte gevoelens. Maar voor slap gelul was ook ruimte, want luchtigheid is ook onderdeel van het leven. Toch bleven de maskers af; sommige mensen zijn gewoon geboren ouwehoeren. En ook dat is mooi als het echt is.

Kies

Nu hoop ik dat jij niet geconfronteerd hoeft te worden met een ernstige ziekte of de dood voordat je je masker kan afzetten. Het vergt moed, want je zult je kwetsbaar voelen. Misschien zullen er mensen uit je vrienden- of familiekring raar op reageren. Maar geloof me, ook al wordt je kring van dierbaren kleiner, je zult meer openheid, energie en verbondenheid voelen dan ooit. Dus ga je voor kwaliteit of kwantiteit? Kies maar!